Fraa w czytelni (25) - "Pielgrzym"

Pielgrzym i Pielgrzym: Rajski Ogród - okładki

• Autorzy: Garth Ennis (scenariusz), Carlos Ezquerra (rysunek)
• Tytuł: Pielgrzym (t. I), Pielgrzym: Rajski Ogród (t. II)
• Tytuł oryginału: Just A Pilgrim (t. I), Just A Pilgrim: Garden of Eden (t. II)
• Tłumaczenie: Adam Biały (t. I), Orkanaugorze (t. II)
• Miejsce i rok wydania: Wrocław 2002-2003
• Wydawca: Mandragora

Po ogromnym wrażeniu, jakie wywarł na mnie Kaznodzieja (do tego tytułu będę jeszcze wracać w dzisiejszym wpisie), było czymś naturalnym, że sięgnę po inne historie firmowane nazwiskiem Ennisa. Na początek padło na Pielgrzyma, poleconego mi ze względu na tytułową postać i ogólny klimat.

Istotnie, na pierwszy rzut oka miniseria przedstawia się bardzo zachęcająco. Postapokaliptyczny świat, zniszczony przez konanie Słońca, jest w istocie malowniczy i działa na wyobraźnię: po tym, jak morza i oceany wyschły, wyłoniły się stare wraki statków i nowe, bezkresne pustynie, niegdyś zalane przez wodę. W tym krajobrazie snują się nieliczne grupki ludzi, którym udało się przeżyć  Wielki Ogień – wędrują w poszukiwaniu wody i bezpiecznego miejsca na odpoczynek, otoczeni przez niebezpieczne, dziwaczne stwory i – być może jeszcze niebezpieczniejszych, bo całkowicie ludzkich – bandytów.

Jedna z takich grupek spotyka na swojej drodze tytułowego Pielgrzyma. To twardy gość o oszpeconej twarzy, w długim płaszczu i spiczastym kapeluszu o szerokim rondzie. Pielgrzym ciągle powtarza, że dostał od Boga misję. Cytuje Biblię i pomaga zbłąkanym tułaczom na pustyni. A – jak się okaże – posługuje się dość radykalnymi metodami, litość jest mu z gruntu obca, choć, nie da się ukryć, skuteczność ma nader wysoką. Jednakże trudno mu będzie zjednać do siebie ludzi, skoro w każdej chwili może kogoś zastrzelić, kwitując to jakimś fikuśnym cytatem z Pisma Świętego.

W pierwszym tomie spotkanie Pielgrzyma i małego Billy’ego odmieni całe życie zarówno jednego, jak i drugiego. W drugim tomie, Rajski Ogród, bohater dotrze do – wydawałoby się – idealnego azylu, gdzie grupie naukowców udało się na nowo stworzyć życie. Jak to jednak bywa, ideały nie istnieją i już wkrótce Pielgrzym będzie musiał walczyć o przetrwanie zarówno swoje, jak i innych osób.

strona z Pielgrzyma

Rzadko czytuję recenzje przed wyrobieniem sobie zdania na jakiś temat, czyli de facto przed popełnieniem wpisu na blogu – boję się, że przesiąknę cudzą opinią. Tym razem właściwie bardzo konkretne zdanie ukształtowało mi się już podczas lektury Pielgrzyma, więc spokojnie poszperałam za jakimiś ciekawymi recenzjami. I muszę przyznać, że potwierdziły się moje obawy: w większości artykułów autorzy pieją z zachwytu nad tą komiksową miniserią.

Niestety, nie mogę podzielić tego entuzjazmu. Teoretycznie Pielgrzym ma wszystko, co powinno zagwarantować świetną zabawę: malownicza postapokalipsa, horrorowo-westernowy bohater, dużo strzelania, nie takie oczywiste pojęcia dobra i zła, bardzo wyraziste postacie i wspominałam o strzelaniu? Dużo go jest.

A jednak komiks mnie rozczarował.

Zacząć należałoby od tytułowego Pielgrzyma: jest tajemniczy, mroczny, groźny, w jakiś zwichnięty sposób dobry… ale brakuje mu jaj. Tak zwyczajnie. Czytając komiks nie mogłam opędzić się od wrażenia, że Ennis po genialnym świętym od morderców z Kaznodziei starał się stworzyć kolejną taką niemal niepokonaną postać w klimacie Dzikiego Zachodu, ale zabrakło mu fantazji. Pielgrzym w swojej grozie jest dość kiczowaty. Kanibalizm przypomniał mi tylko o świetnych Przygodach Artura Gordona Pyma Edgara Allana Poe’go, gdzie rozbitkowie, wobec braku jakiegokolwiek pożywienia, postanowili zjeść kogoś ze swojego grona. Jeśli mam być szczera, to w powieści dziewiętnastowiecznego pisarza kanibalizm zrobił na mnie dużo większe wrażenie – może dlatego, że Ennis za mocno to eksponował. W końcu miałam ochotę prychnąć „Łojzicku, łojzicku, szamał ludzi, wiem, to wstrząsające. Możemy przejść dalej?” – niestety, dalej znów pojawiał się motyw kanibalizmu…

Po prostu Pielgrzymowi zabrakło całego ładunku zajebistości, którym był obdarzony święty od morderców.

Oczywiście, pojawiają się też inni bohaterowie – z których część wzbudza pewne zainteresowanie. Szczególnie antagonista naszego fanatyka religijnego z pierwszego tomu, kapitan Castenado. Jest bardzo piracki i bardzo zły. Tak – on jest postacią z jajem. Może nawet oboma. Choć to nie jest takie oczywiste, biorąc pod uwagę stopień okaleczenia fizycznego tego faceta. Najwyraźniej Ennis lubi znęcać się nad swoimi bohaterami, bo przecież w Kaznodziei Herr Starrowi również się oberwało.

strona z Pielgrzyma: Rajski Ogród

Nie będę się rozwodzić nad zmaganiami człowieka z samotnością i z nieprzyjaznym światem ani nad naturą dobra i zła w komiksie, bo przyznam, że podczas lektury te kwestie zupełnie nie przyciągnęły mojej uwagi. Tom pierwszy przeczytałam ze względu na kapitana, tom drugi – na Doca, naukowca, który miał parę lepszych momentów.

Elementem, który drażnił mnie od początku do końca czytania Pielgrzyma, była kreska. Zdecydowanie wolałam rysunek Dillona – od strony graficznej miniseria jest po prostu brzydka. I to nie jakoś tam brutalnie realistyczna czy coś. Po prostu brzydka. Bardzo daleko jej do dokładności kreski z Kaznodziei, jednocześnie nawet nie leżała obok nieco uproszczonych, stylizowanych rysunków z takiego na przykład Hellboy’a.

Innym polem, na którym Pielgrzym przegrywa z Kaznodzieją (czytałam te komiksy jeden po drugim, jeden pod wpływem drugiego, więc porównania są nie do uniknięcia), jest fabuła: w opowieści o pastorze Jesse’m Ennis upchnął masę wątków, masę problemów i emocji. Tutaj historia jest prosta jak konstrukcja cepa, nawet mimo pewnych prób nadania jej głębi, na przykład przez całą tę bujną przeszłość Pielgrzyma i jego wewnętrzne przemiany.

Jak już mówiłam, komiks okazał się rozczarowaniem. Pomysł pewnie jakiś w tym wszystkim był, ale mimo wszystkich fajerwerków, całość wypadła jakoś blado. Choć może to wina kolejności, w jakiej czytałam dzieła Ennisa. Z drugiej strony, nie mogę mieć o to do siebie pretensji: autor w takiej właśnie kolejności je tworzył. Dla mnie Pielgrzym to popłuczyny po świętym od morderców. I nic na to nie poradzę. Nie mogę dać więcej niż 3/10, słabo, choć ufam, że kolejne komiksy spod znaku Ennisa przyniosą więcej satysfakcji (na celowniku jest Hitman). Wierzę też, że komuś Pielgrzym może się spodobać. W końcu z jakiegoś powodu powstają te wszystkie pochwalne recenzje!

strona z Pielgrzyma (Castenado)