ZaFraapowana filmami (49) - "Wrogowie publiczni"

Wrogowie publiczni - plakat

Nie jest żadną tajemnicą, że jestem fanką Johnny’ego Deppa – uważam go za genialnego aktora, który potrafi odnaleźć się w dosłownie każdej roli i, jak mi się zdaje, nie zdołano go zaszufladkować. Lubię też filmy o gangsterach z pierwszej połowy XX wieku – stylowe ciuchy, szyk, pieniądze i strzelaniny, czyli to, co tygryski lubią najbardziej. Połączenie gangsterskiej opowieści i Deppa, czyli film w reżyserii Michaela Manna Wrogowie publiczni (Public Enemies) z roku 2009 zapowiadał się więc na widowisko, do którego nie raz będę wracać.

Rok 1933. John Dillinger (Johnny Depp) pomaga w ucieczce grupie więźniów, z którymi później będzie rabował banki. Następnie poznaje szatniarkę, Billie Frechette (Marion Cotillard), w której… No właśnie: to dość dziwne. Do końca nie jestem pewna, czy się w niej zakochuje, czy raczej postanawia się w niej zakochać. Tak czy tak, związuje się z nią na dobre i na złe. Tymczasem J. Edgar Hoover (Billy Crudup), dyrektor FBI, powołuje na stanowisko szefa biura w Chicago Melvina Purvisa (Christian Bale), który ma schwytać Dillingera.

Już widząc Bale’a w obsadzie powinnam była wiedzieć, że coś się dzieje. Ten facet do tej pory bardzo skutecznie mi podpada: marna imitacja Batmana, marna imitacja Evansa z 3:10 do Yumy. Tak naprawdę, tolerowałam go jedynie w Henryku V – w wieku piętnastu lat Bale był całkiem znośnym chłopaczkiem. No i cóż – nie było wielkiego zaskoczenia tym razem: Purvis to taki przeciętny, smętny stróż prawa, który po prostu wykonuje to, co do niego należy. Właściwie nie jest w tym ani specjalnie skuteczny, ani sympatyczny. Niby ma być lepszy od innych agentów, ale przecież i tak gangsterzy będą mu uciekać, dopóki nie wezwie na pomoc starych agentów z Teksasu – dalsze sukcesy to właśnie ich zasługa.

I, co gorsza, Dillinger wcale nie zrekompensował braku polotu u Purvisa.

Jak zawsze zachwyca mnie gra Deppa, tak tym razem miałam wrażenie, że zagrał od niechcenia. Nie ma w nim emocji, widz nie może się zaangażować w jego losy. Miałam wrażenie, że twórcy filmu nie mogli się zdecydować między przedstawieniem Dillingera w stylu „prawdziwej historii”, a więc demaskując jego legendę i pokazując go jako zwykłego człowieka z całym bagażem słabości, a Dillingerem takim, jakim widziała go prasa. W rezultacie bohater jest za mało wyrazisty i ma za mało polotu na gangstera-legendę, ale jest też za mało pogłębiony, żeby traktować go jako „jednego z nas”. Nie wiadomo nawet, dlaczego to właśnie on jest tym wrogiem publicznym, co w nim takiego niebezpiecznego.

Kolejną nietrafioną postacią jest Billie – właściwie widz nie ma pojęcia, co ją łączy z Dillingerem. Najpierw nie chce się z nim wiązać, bo niczego o nim nie wie. Potem nagle jest z nim już na śmierć i życie. Niby rozmawiają między sobą, ale tak naprawdę z tego rozmawiania nic nie wynika, nie widać jakiegoś pogłębiania się tego związku, nie widać żadnych uczuć. Prędzej bezmyślne, szczenięce, niemal wytresowane przywiązanie Billie do Johna. No i w związku z tym wątkiem w filmie pojawia się chyba najnudniejsza i najdziwaczniejsza scena seksu, jaką ostatnio widziałam. Serio, ale jeśli w czasie sceny łóżkowej słyszę bohaterkę opowiadającą o tym, że mieszkała gdzieś tam z matką i nic się nie działo, to robi się już najwyżej śmieszne. Nie wiem, co właściwie miałam wynieść z tej sceny. Że nic tak nie podnieca w czasie seksu, jak wspomnienia o matce?

kadr z filmu Wrogowie publiczni (od lewej: Purvis i Dillinger)

Oprócz nieciekawych bohaterów, dużym bólem tego filmu były zdjęcia. Spotkałam się z opiniami, że to, jak prowadzono kamerę, było ciekawe, nowatorskie i dodawało filmowi dynamiki. Otóż dla mnie było to najwyżej bardzo, bardzo irytujące. Jakby nie patrzeć, oczekiwałam pewnego profesjonalizmu, a nie W11. Trzęsąca się kamera nie jest tym, o czym marzę. Jakbym to lubiła, obejrzałabym jeszcze raz Blair Witch Project. Kiedy oglądam film o gangsterach w kapeluszach i prążkowanych garniturach, nie lubię prób wmówienia mi, że twórcy filmu nie mieli budżetu na porządny statyw do kamery i musieli kręcić „z ręki”. Nowatorskie może i to było, ale na przyszłość ja podziękuję za taką nowatorskość. Skoro już reżyser uznał za stosowne pokazanie widzowi zastrzelonego złodzieja, niechże pokaże zastrzelonego złodzieja, a nie kawałek złodzieja, kawałek trawnika, potem koło od samochodu, szybki przelot kamery nad złodziejem, skrawek drzewa i w tym momencie widz dostaje ataku padaczki. A poza tym: jeśli chcemy podkreślać dynamizm, to podkreślajmy ją, ale w momentach, które istotnie są dynamiczne. Po kij mi dynamiczne zdjęcia, jeśli bohaterowie po prostu siedzą i rozmawiają?

Cały film trwał ponad dwie godziny – obraz uspokoił się nieco jakieś czterdzieści minut przed końcem, więc przynajmniej tę późniejszą część dało się obejrzeć w miarę bezboleśnie. Chociaż tyle dobrego.

Wrogowie publiczni mają dwie sceny napadu na bank. Pomijając to, że oba banki wyglądają niemal identycznie i osobiście jestem zdania, że bohaterowie napadli dwukrotnie na to samo miejsce, tylko w międzyczasie zmienił się dyrektor banku (nic dziwnego, po napadzie ten pierwszy pewnie zrezygnował), są to chyba jedne z nielicznych momentów, gdzie sposób kręcenia pasuje jakoś do akcji. Są to też jedne z nielicznych momentów, gdzie dość wyraźnie słychać muzykę. I nawet jest ona całkiem przyjemna. Szkoda, że w pozostałej części filmu jest jej tak niewiele.

Jeśli więc wyraziłam się do tej pory niejasno, powtórzę: Wrogowie publiczni mi się nie podobali. To film, którym Mann być może usiłował przemycić nową jakość, ale mi ta jakość zdecydowanie nie odpowiada. Skoro nie mogę sympatyzować z żadnym z bohaterów, siłą rzeczy ich losy mi obojętnieją i jedyne co mi pozostaje, to odliczanie minut do końca filmu. I, niestety, tak właśnie robiłam. Przemknęło mi nawet przez myśl, żeby obejrzeć to tak, jak oglądałam Dooma, na przewijaniu do przodu, ale wciąż liczyłam na jakiś cud. I dobrze, bo mogłabym przegapić w ten sposób wszystkie dobre sceny – a nie było ich zbyt dużo.

Tym niemniej ze względu na nie podnoszę nieco ogólną ocenę filmu. Napady na bank, mocna scena przesłuchania Billie, stosunkowo fajni agenci z Teksasu, wizyta Dillingera w biurze FBI i w ogóle sama końcówka, ogólna scenografia i klimat lat trzydziestych – dzięki temu seans dało się w ogóle przetrwać. 3/10, bo mimo wszystko gdyby kazano mi wybierać między Wrogami publicznymi a Rambo II, wybrałabym Wrogów.

Rok 1933 to rok wielkiego kryzysu. Dla Johna Dillingera, Alvina Karpisa i „Buźki” Nelsona, to złote czasy na rabowanie banków.