 |
| Przedsionek piekła - okładka |
Mam pełną świadomość tego, że w dziale westernowym jest
kolej na Alamo, czyli I.9. Tym
niemniej czasem po prostu nie ma co się trzymać kolejki, a kuć film, póki
gorący. Zrobiłam tak w przypadku Propozycji
i Wystrzałowych dziewczyn (dwa
przykłady wyjątkowo dobrego i wyjątkowo fatalnego westernu), zrobię tak i tym
razem: obejrzałam bowiem film z 1999 roku Przedsionek piekła (oryg. Pugatory, reż. Uli Edel) i bardzo mnie
to zasmuciło.
Zasmucił mnie oczywiście nie sam fakt obejrzenia
filmu, ale jego jakość.
Przy okazji pisania o Deadwood wspomniałam już, że nowe westerny najczęściej są słabe. Wymieniłam
trzy kategorie: remake’i, produkcje bez rozmachu albo idiotyczna, prosta
fabuła. Przedsionek piekła (po raz kolejny wiwat tłumacze tytułów, no ale i tak
mogło być gorzej…) łączy w sobie dwa ostatnie typy i dodaje coś jeszcze. Ledwo
uchwytny powiew tandety, tendencyjności i kiczu. Lekką nutkę nachalnego
moralizatorstwa.
Ale po kolei.
Banda niejakiego Blackjacka
Brittona (Eric Roberts) napada na bank. Oczywiście, ginie parę osób, ale
rabusie wsiadają na rącze rumaki i uciekają, z zamiarem dotarcia z pieniędzmi do
Chihuahua. I choć brat samego Blackjacka jest ciężko ranny, ucieka razem z
resztą bandy. Za nimi rusza w pościg połowa miasteczka. Po wielu godzinach
wyczerpującej jazdy, mniej ważny z Brittonów spada z konia i umiera w
męczarniach. Tu widz dowiaduje się, jak bardzo zły i nikczemny jest Blackjack –
nie dość, że nie chce czekać, aż brat skona, to jeszcze nie chce go dobić. Tę
ostatnią przysługę wyświadcza mu za to siostrzeniec Cavina (Peter Stormare, czyli uroczy i bardzo stereotypowy Rosjanin
z Armageddonu), jednego z przydupasów
szefa. Przez cały ten postój i dobijanie pościg dogania bandytów (ale Blackjack
wcale nie miał racji, kiedy nie chciał czekać; on po prostu był zły – zły i
nikczemny), rozpętuje się strzelanina, rabusie tracą całe pieniądze (o tym
później…), po czym uciekają dalej i trafiają do tajemniczego miasteczka Refuge,
gdzie nikt nie nosi broni, wszyscy są mili i tulaśni, a przybysze mają wikt i
opierunek za darmo. Przybysze, naturalnie, zaburzają idealny porządek
miasteczka, siostrzeniec zakochuje się w niejakiej Rose (Amelia Heinle), a fantastyka miesza się z westernem.
To znaczy takie było założenie.
 |
| kadr z filmu Przedsionek piekła (od lewej: Doc Holliday, Jesse James, Dziki Bill, Billy the Kid) |
Powiedzmy sobie szczerze: w dalszej części wpisu będę
bezczelnie zdradzać rozmaite elementy fabuły z zakończeniem włącznie. Tyle
tylko, że nie będzie to nic, czego nie można by zgadnąć po pierwszej z brzegu
zajawce tego filmu.
Wspomniany wcześniej siostrzeniec, Leo ‘Sonny’ Dillard (Brad Rowe) jest
zapamiętałym czytelnikiem tanich powieści o legendach Dzikiego Zachodu, takich
jak Jesse James czy Doc Holliday. Dzięki temu, znając podobizny i opisy,
dostrzega w niektórych mieszkańcach Refuge bohaterów tych historii – nagle okazuje
się, że szeryf Forrest to Dziki Bill
Hickok (Sam Shepard), sprzedawca Brooks to Jesse James (J. D. Souther), zastępca szeryfa Glen to w istocie Billy the Kid (Donnie Wahlberg), a
miejscowy lekarz Woods to Doc Holliday
(Randy Quaid). Również dziewczyna, w której Sonny się zakochał, ma drugą
tożsamość.
W końcu Leo poznaje prawdę: Refuge to czyściec, w
którym legendarni bohaterowie Dzikiego Zachodu pokutują za błędy, żeby w końcu
dostać się do nieba. Pokuta polega na tym, że muszą spędzić w miasteczku określony
czas, powstrzymując się od pokus, którymi ulegali w życiu: a więc nie piją, nie
palą, nie sięgają po broń i nie przeklinają. Nie stosują przemocy w żadnej
formie i pod żadnym pozorem.
Te zakazy sprawiają, że mieszkańcy nie mają wielu
możliwości na spacyfikowanie Blackjacka i jego bandy. Ci zaś nikczemnie to
wykorzystują. Depczą kapustę farmerowi i rzucają nożami w drzwi kościółka.
Jeśli się zastanowić, przez większość filmu to jedyne nikczemne rzeczy, jakie
robią ci źli ludzie. Choć fakt, z kapustą źle trafili, bo farmer nerwowy był i
łopatą jednego z bandziorów zaszlachtował.
A teraz parę słów o bohaterach:
Najgorsze wersje westernowych bohaterów, jakie
widziałam. Dziki Bill Hickok to miękki, zdziadziały człowieczek, który w niczym
nie przypomina ani historycznego Dzikiego Billa, ani legendarnego. To boli o
tyle, że jest to chyba najbardziej charakterystyczny bohater Dzikiego Zachodu i
zawsze, kiedy pojawiał się w jakimś filmie, można było na ślepo obstawiać, że
to on. I zawsze się okazywało, że to w istocie on. Tutaj pewnie miało być
oryginalnie i inaczej, ale u licha – jaki sens ma robienie „oryginalnej” wizji
gościa, który przecież jest postacią historyczną, są jego zdjęcia, jest znany
jego życiorys (nawet jeśli owiany legendą)? Tu nie ma za bardzo miejsca na
artystyczne widzimisię.
Jowialny, sympatyczny Randy Quaid również nie wypadł
przekonująco jako Doc Holliday, którego zdecydowanie lepiej zagrał w Wyatcie Earpie drugi z braci Quaidów,
Denis (choć sam Wyatt Earp był
kijowy, ale ten jeden bohater wypadł naprawdę dobrze).
Oprócz tego, że pozytywni bohaterowie są
świętoszkowatymi pierdołami, należy wrócić do głównego złego, czyli Blackjacka,
który głównie jest idiotą. Tu wspomnę jeszcze raz o scenie ucieczki i o tym,
jak bandyci stracili całe pieniądze. Stracili je, bo ktoś z pościgu strzelił do
konia. Jednego. Ale Britton uznał za świetny pomysł rzucenie całych pieniędzy,
jakie zrabowali, na jednego konia. W związku z tym, kiedy tylko zwierzę
oberwało i zwaliło się na ziemię, bandyci stracili wszystko, co mieli. I
wszystko, za co zginęło paru z nich. Jeśli Blackjack przez całe życie tak
taktycznie rozgrywał wszystkie napady i ucieczki, to ja się dziwię, że oni nie
przymierali głodem.
 |
| kadr z filmu Przedsionek piekła (Doc Holliday) |
Dalej – w Refuge Blackjack przedstawił się jako Smith.
Tym niemniej w którymś momencie okazało się, że szeryf Forrest wie, kto zacz.
Oto więc Britton daje wyraz swojej przenikliwości i stwierdza, że to na pewno
Sonny wszystko wygadał. Byłoby mrocznie i groźnie. Szkoda tylko, że parę scen
wcześniej widz ogląda bijatykę Hickoka z Blackjackiem, gdzie w tle jeden z
bandziorów woła coś w rodzaju: „Dalej, Blackjack!” – ja nie wiem, ja się nie
znam, ale mniemam sobie, że to mogło być delikatną sugestią co do tożsamości
tajemniczego pana Smitha.
Fabuła i przesłanie?
Należy być życiową pierdołą i dawać sobie wchodzić na
głowę. Nie dajcie bogowie, żeby ktoś ośmielił się bronić swojej własności, bo
pójdzie do piekła (przykład farmera). Należy nadstawiać drugi policzek i tego
typu brednie. Jeśli ojciec wykorzystuje seksualnie dwunastoletnią córkę, ta nie
ma prawa się bronić. Oczywiście, jest jeszcze niespodziewane zakończenie, w
którym nasi dzielni bohaterowie stają w obronie miłości, zainspirowani przez
Sonny’ego, który nie zgadza się na to, żeby bandyci zdemolowali miasteczko i
wydupcyli śliczną Rose (która, nota bene,
„zadźgała ojca tasakiem” – raz jeszcze wiwat tłumacze i życzę powodzenia w
dźganiu tasakiem). Sonny nie boi się umrzeć, nie myśli o sobie, ale o
bezpieczeństwie tych, których kocha. W takich okolicznościach będzie mu to
policzone jako dobry uczynek. W kategorii rzygliwości morał filmu dostaje
10/10. Brakowało jeszcze tylko szybującego po tęczy różowego jednorożca.
Swoją drogą, ta wspaniała miłość to też interesująca
rzecz: gościu zakochał się w niej na zabój wiedząc o niej tyle, że jest ładna.
Później jeszcze dowiedział się, że dorastała w patologicznej rodzinie i widział
ją, jak się kąpała w jeziorze. Może i jestem mało romantyczna, ale jak się Rose
okaże marudną, oziębłą dziewczyną, która nie potrafi uprać skarpetek, a
przesolić potrafi nawet chipsy w zamkniętej paczce, za to ma słabość do kotów,
które będą srały w całym domu, to będzie lekka wtopa. Ja wiem, że w filmie
bohaterowie rzucają sobie trzy spojrzenia i żyją długo i szczęśliwie, tym
niemniej zawsze w takich momentach włącza mi się lampka z pytaniem „i co dalej?”.
Jeśli idzie o te elementy fantastyczne, to słabizna.
Dobra, w facet trzasnął piorun, jak gościu podniósł nóż. To było nawet fajne.
Ale to był tak naprawdę jedyny taki moment w filmie. Pod koniec widz zostaje
jeszcze poczęstowany najbardziej kiczowatym i banalnym piekłem, jaki można
sobie wyobrazić (przepaść pełna wrzącej lawy). I niebem, przy którym można
powiedzieć tylko jedno: weźcie do trumny okulary przeciwsłoneczne, bo będzie
dawało po oczach. No serio – ostatnia scena filmu pokazuje Dzikiego Billa,
który wygląda przez okienko dyliżansu i krzywi się, mrużąc oczy, a dookoła
tylko światłość. Nie wyglądało to zachęcająco.
Ponieważ było to, oczywiście, wydanie kolekcjonerskie,
dołożono do płyty kilka informacji o filmie i obsadzie. I tu też, niestety,
szału nie było. Tłumaczenie nazw w książeczce jest inne, niż w filmie –
wypadałoby to ujednolicić (Refuge to w filmie „Azyl”, w książeczce zaś „Schronienie”
– różnica nieduża, ale jednak razi. A przecież wystarczyłoby, żeby osoba
odpowiedzialna za treść książeczki obejrzała film… Czy ja wymagam tak wiele?).
W dziale poświęconym obsadzie mamy przedstawionego Randy’ego Quaida i jego
bohatera, Doca Holliday’a, tylko że przy tych nazwiskach pojawiło się, nie
wiedzieć czemu, zdjęcie Billy the Kida. W takim układzie ja się zastanawiam,
czyje zdjęcie jest na stronie z informacjami o reżyserze. A nuż załapał się tu
montażysta albo producent wykonawczy?
 |
| kadr z filmu Przedsionek piekła (Blackjack) |
A najbardziej żenujący jest sam wstęp do książeczki:
„Złote czasy hollywoodzkiego westernu skończyły się w latach 70. Na szczęście nieliczne współczesne produkcje nie tylko reprezentują wysoki poziom artystyczny, jak słynne Bez przebaczenia Clinta Eastwooda czy Prawdziwe męstwo braci Cohenów, ale także testują pojemność tego gatunku. Na przykład serial Deadwood to obraz kształtowania się społeczności na Dzikim Zachodzie, a Przedsionek piekła w zaskakujący sposób łączy motywy westernowe i fantasy.”
Do licha: Prawdziwe
męstwo to remake i nie wydaje mi się, żeby można je wymieniać na równi z
oryginalnymi produkcjami jako przykład współczesnego westernu. Bo to nie jest współczesny western,
scenariusz jest z 1969 roku. Toteż przykład mocno nietrafiony.
A jeśli chodzi o łączenie motywów westernowych z
fantasy, to już mocniej łączy je nieszczęsny Jonah Hex, chociaż i tak jest mocno niemrawy w porównaniu z tym,
czego można by się spodziewać. Z kolei bardziej zaskakująco i subtelnie
połączył te elementy Eastwood w High
Plains Drifter. Fantastyka w Przedsionku piekła jest niemrawa i bardzo,
bardzo banalna. Powierzchowna.
W ogóle oglądając ten film odniosłam wrażenie, że tok
myślenia twórców był taki: Westerny o
Dzikim Billu się podobają. Westerny o Jesse’m Jamesie się podobają. Podoba się
też Doc Holliday w westernach. Jak wsadzimy do jednego filmu Dzikiego Billa,
Jessego Jamesa, Doca Holliday’a i Billy the Kida, to będzie się podobało
bardzo-bardzo! – Otóż nie. Zmieszanie kilku fajnych elementów w jednej
produkcji nie zaowocuje jednym super-fajnym elementem. To tak nie działa.
Dzięki temu zarojeniu superbohaterów Dzikiego Zachodu, wszyscy oni stracili na
wyrazistości i byli tylko pierdołowatymi mieszkańcami jakiegoś głupawego
miasteczka, do którego przyjechali jeszcze głupsi bandyci.
Film nie nadrabia niczym – ani muzyką, ani psychologią
bohaterów, ani ciekawą wizją zaświatów, ani humorem… niczym. Za to przez
pierwsze dwadzieścia minut widz siedzi i obserwuje trochę strzelania i jeszcze
więcej jeżdżenia w oczekiwaniu na jakąkolwiek
fabułę.
Przedsionek piekła to film kiczowaty, bez pomysłu, z
naiwnym i banalnym, łzawym przesłaniem. Nie mówię tak tylko dlatego, że reżyser
jest Niemcem. Kiedy wyrobiłam sobie o Przedsionku…
zdanie, nie wiedziałam, że to Niemiec. Nie mogłam być źle nastawiona.
Ten western jest po prostu fatalny. 1/10.
Z pozdrowieniami dla Oposa, który
prosił o więcej chały na blogasku.
- Co to w ogóle za ludzie? Co oni robią na takim pustkowiu?
- Może to menonici. Słyszałem, że wszędzie mają kolonie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz